Bunkernummer |
|
Oud Bunkernummer |
|
Lokatie |
|
Toegankelijkheid |
Niet meer van toepassing, werd allicht reeds in de jaren '50 gesloopt. |
|
Aantal kamers |
Op de benedenverdieping twee kamers en een sas, op de bovenverdieping 1 kamer.
|
|
Aantal schietgaten |
|
Type geschut |
|
Bijhorende vuurrichting |
|
Origineel kadastraal perceel waarop de bunker werd gebouwd: |
- Wetteren, Sectie G, kadastraal perceel 979c (gedeeltelijk).
|
Meer details over de originele eigenaars en de aktes behorende bij deze bunker: |
- Voor deze bunker werd slechts een zeer beperkt perceeltje van 45 ca onteigend dat op zich deel uitmaakte van een perceel bouwgrond ter grootte van 7 are 70 ca. Dit betrof letterlijk de volledige zuidoostkant van dit perceel bouwgrond. Hierdoor werd de rest van dit perceel bouwgrond letterlijk zo goed als waardeloos als bouwgrond omdat het niet meer verbonden was met de bijhorende openbare weg.Het resterende perceel zou enkel nog bereikbaar zijn vanaf de smalle parallelweg, de Windmolenweg.
- De bunker werd uiteindelijk wel op een groter perceel gebouwd maar de rest van de bouwgrond (het stuk dat zou uitsteken buiten de bestaande huizenrij), zou gebouwd worden op staatsdomein, namelijk de toenmalige rand van de steenweg Gent-Aalst.
- Het onteigende perceeltje van 45 ca uit perceel 979c was eigendom van de heer Jozef De Wispelaere, schrijnwerker op Wetteren. De akte voor de onteigening werd getekend voor akkoord op 12 November 1934 voor de totaalprijs van 10.700 BEF. Het bedrag was aanzienlijk maar het originele perceel bouwgrond van 7 are 70 was bij deze voor goed verloren als bouwgrond.
- Gezien het perceel aansloot op de steenweg was er geen sprake van permanente of tijdelijke erfdienstbaarheden.
- Daarnaast bevatte de akte ook een clausule voor een jaarlijkse intrest op dit bedrag van 5% wat neerkwam op 535 BEF per jaar.
- Erfdienstbaarheden, zowel de permanente om de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, als de tijdelijke die standaard werden in de aktes voorzien met een termijn van 8 maanden voor de bouw van de bunker mogelijk te maken, gingen net zoals het uitkeren van toegekende intresten pas in voege, van zodra de eigenlijke werken voor de bouw van de bunker werden aangevat, ongeacht de tijdsperiode die op die manier verstreek tussen aankoop van de gronden en de eigenlijke bouw van de bunker zelf.
|
Huidige kadastrale perceelnummers van deze bunker: |
- Het origineel ooit onteigende perceeltje van 45 ca is tot op de dag van vandaag nog altijd staatseigendom en werd nooit officieel terugverkocht aan de toenmalige eigenaars.
- Het toenmalige originele perceel bouwgrond van 7 are 70 ca, het toenmalige perceel 979c, bestaat heden zelfs niet meer. Het restende perceel dat door de bouw van de bunker werd afgesneden van de steenweg, werd blijkbaar in een latere fase verdeeld over de twee aanpalende percelen. Het is heden deels opgeslorpt in de percelen 979g en 979h.
|
Dit is een detail van de originele schets teruggevonden bij de onteigeningsschets. Hij werd voor de duidelijk omgezet naar een negatief. Je ziet de kleine smalle strook tegen de straat die werd onteigend voor de bunker. De rest van het voor de bunker gebruikte terrein was al staatseigendom. Dit betrof namelijk de rand van de openbare weg, het huidige voetpad en fietspad. |
|
|
Actuele kadasterschets. Je merkt heel duidelijk dat het kleine perceeltje ooit onteigend voor de bunker ter grootte van 45 ca zelfs nooit opnieuw is te koop gesteld. Het is nog altijd staatsdomein en mee inbegrepen bij het openbaar terrein deel uitmakend van de steenweg. Ook is het daarachter liggende originele perceel volledig verdeeld over de twee aangrenzende percelen.
|
|
|
Luchtfoto google Earth anno 2007.
Men zou er origineel 3 bunkers in lijn kunnen op zien. Juist achter het kerkhof (links) de bunker A41, Op de steenweg tussen het 1e en 2e huis stond de bunker S8. Verderop op de kop van de lange smalle kouter, staat bunker A42.
|
|
|
Routebeschrijving om deze bunker te vinden: |
- De bunker lag op de rechter kant van de steenweg komende uit de richting van Aalst. Hij lag tussen de weg naar het kerkhof van Kwatrecht en de kerk van Kwatrecht.
- Het kleine perceeltje tegen de steenweg ter grootte van 45 ca is nog altijd duidelijk zichtbaar gezien het nog onbebouwd als een rommelige hoekje kan worden teruggevonden tussen de rest van de lintbebouwing op het spievormige perceeltje tussen steenweg en Molenweg.
|
Localisatie van de bunker op de bunkerlinie: |
- Het was één van de drie gebouwde bunkers voor de directe verdediging van Gent. Hij lag op de rechter kant van de steenweg Aalst-Gent, een honderdtal meter voor de kerk van Kwatrecht, komende uit Aalst.
- De dichtstbijstaande bunkers waren A41 (140 m), A42 (70 m) en D21 (590 m).
|
Structuur van het bunkertje: |
- Op de benedenverdieping was de toegang aan de achterkant van de bunker. Dit was de uitstekende wand, komende uit de richting van Melle (tegengesteld aan de voorzijde met de beide schietgaten).
- Het toegangssas kwam uit in een klein kamertje waar een manuele ventilator stond voor het onder overdruk zetten van de kanonruimte waardoor vuile lucht via het bijhorende schietgat de bunker zou verlaten.
- De eigenlijk kanonkamer had nog een trap in stijgijzers naar de mitrailleurkamer boven.
- De bovenste mitrailleurkamer had naast een schietgat voor mitrailleur ook nog een gat voor het bijlichten van de steenweg komende vanuit de richting van Aalst door middel van een schijnwerper.
|
Welke type wapens waren in de bunker opstelbaar + wat waren de schietsectoren: |
- De mitrailleurkamer was enkel voorzien voor de opstelling van een Maximmitrailleur. Ze had geen aanpassingen voor andere types van mitrailleurs te kunnen opstellen.
- De kanonkamer was uitgerust met een vast opgesteld 47 mm anti-tankkanon.
|
Omschrijving van het gecamoufleerde bunkertje: |
- Origineel was de bunker volledig ommuurd met mechanische rode baksteen.
- Al het houtwerk was standaard uitgevoerd in Noors rood dennenhout tenzij anders vermeld.
- Omdat de bunker de aansluiting moest maken tussen 2 andere rijhuizen, werd aan voor- en achterkant bijkomend een muurtje voorzien dat aansloot bij de bestaande bewoning. Deze muurtjes werden uitgevoerd in dezelfde steen dan deze bestaande huizen en bovenaan afgewerkt met een boord van zijdelings geplaatste stenen.
- De bunker had een schilddak met verschillende niveau's uitgewerkt in hout en de dakbedekking bestond uit mechanische rode pannen. Opmerkelijk bij deze bunker is dat voor de dakstructuur, totaal de originele plannen niet gevolgd zijn. Zo tonen de originele plannen een bunker met een zadeldak in twee verschillende niveau's. In werkelijkheid heeft de bunker een schilddak gekregen. Het tweede lager gelegen zadeldak is vervangen door een schuin aflopend dak naar achteren, duidelijk zichtbaar op één van de foto's. Vanaf het tweede verdiep vertrok een schuin aflopende zijgevel.
- De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m. Hierachter bevond zich een haakvormig toegangssas.
- Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging. Gezien deze bunker zijn mitrailleurkamer op de bovenverdieping had, stond in dit geval de gepantserde deur voor de toegang van het kleine kamertje met de manuele ventillator om de kanonkamer eventueel op overdruk te kunnen zetten omdat de vuilde dampen de bunker zouden verlaten.
- Tussen dit kleine kamertje en de kanonkamer zat nog eens een stalen deur.
- In deze kanonkamer bevond zich
- Een vast op rolwagen voor en achteruitschuifbaar vast opgesteld C47 kanon.
- Een ventillatiegat waarlangs lucht naar binnen geduwd kon worden via de in het kleine kamertje daarachter aanwezige manuele ventillator. Op die manier konden giftige dampen via het schietgat naar buiten geperst worden.
- Allicht had deze kamer ook een aantal meters etagères met leggers in eikenhout.
- Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
- Het schietgat voor het kanon zat verborgen achter een metalen luik zonder specificatie over de exacte afmetingen. Ook hier waren allicht in Noors rood dennenhout uitgewerkte raamprofielen gelijmd.
- De mitrailleurkamer was bereikbaar via een metalen trap en een trapgat. In deze kamer was voorzien:
- 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
- Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
- 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
- Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
- 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
- Voor deze bunker allicht een via electriciteit werkende schijnwerper gericht op de steenweg komende uit Aalst.
- De schijnwerperopening zat verborgen achter een houten of metalen luikje (onduidelijk).
- Het bovenste schietgat voor mitrailleur zat verborgen achter houten luiken openend in 2 richtingen, elk 0.50m x 1.40m (BxH), waarop profielen van houten ramen waren gekleefd om het geheel nog meer expliciet het uitzicht van een echt raam te geven.
- Daarnaast waren er op de zijkant van de bunker, richting steenweg in totaal nog 5 valse ramen aangebracht. Dit waren allemaal vaste valse ramen op een houten onderplaat met daarop houten raamprofielen gelijmd. Waarom het bestek spreekt over in totaal 3 dergelijke luiken (ipv de 5 die op basis van foto's kunnen vastgesteld worden) is onduidelijk.
- De bunker had het globale uitzicht van een rijhuis langs de steenweg, hierbij stak het echter deels uit de huizenrij uit naar de weg toe.
- Omdat de bunker uitstak naar de steenweg toe, diende de lokale reeds overwelfde gracht over het originele perceel vervangen door betonnen buizen van 40 cm diameter. Deze buizen verlegden de eigenlijke reeds overwelfde gracht tot achteraan de bunker waar over de lengte van het perceel een open gracht bleef bestaan. Op de uiteinden waar men aansloot op de betaande buizen, dienden met verplaatsbare betonnen dallen, toezichtsputten voorzien te worden op deze buizen en de bestaande riolering.
- Het globale uitzicht was dus dit een een woning met een extra verdiep dat uit de rij van de huizen naar voor uitstak.
|
Terreinschets horende bij de bouwplannen van deze bunker. Het valt meteen op dat de bunker zeker anderhalve tot 2 meter uitsteekt buiten de bestaande huizenrij. De bestaande riolering diende te worden opgevangen in twee putten en naar de achterkant van de bunker omgelegd naar een stukje open gracht.
Er diende ook nog een boom gerooid te worden om de bunker te kunnen bouwen (zwarte stip aan het toegangssas)
|
|
|
Origineel grondplan van de benedenverdieping. We kijken hier dus op de kanonkamer voor het vast opgesteld 47 mm kanon. Achteraan de kanonkamer zat de kleine kamer voor de manuele ventillator. Deze diende de kanonkamer onder verhoogde druk te kunnen zetten zodat de vuile lucht via het schietgat de bunker zou verlaten. Het toegangssas vertrok vanaf de achterzijde van de bunker en kwam toe in de ventillatorkamer. De trap naar het tweede verdiep vertrok vanuit de kanonkamer. |
|
|
Detail van de bovenverdieping met enerzijds het ene schietgat voor de Maximmitrailleur. Rechts in de hoek de schijnwerper op de steenweg. Achteraan zie je ook de trap toekomen uit de kanonkamer.
|
|
|
Doorsnede AB bij bovenstaande grondplannen geeft een langsdoorsnede van de ganse bunker. Merk op dat het dak met de voorgevel en de schietgaten zeker niet klopt met wat in werkelijkheid werd gebouwd. |
|
|
Dwarsdoorsnede CD bij bovenstaande grondplannen. Links zie je de gracht die verlegd werd naar de achterzijde van de bunker. |
|
|
Detail van het betonnen buizensysteem dat werd uitgewerkt aan de binnenzijde van de bunker omwille van de werking van de manuele ventillator. |
|
|
Bijkomende detailschetsen bij dit betonnen buizensysteem. |
|
|
Herziening van het grondplan van de benedenverdieping. Het grootste zichtbare verschil is de locatie waar de manuele ventillator werd gemonteerd. Deze werd namelijk verplaatst naar de achterhoek van de kamer. Ook werd de toegang beperkt wat verschoven, nog iets meer naar de gevel van het aansluitende huis toe. |
|
|
Langsdoorsnede AB voor wat betreft de dakconstructie. De bunker kreeg eigenlijk bij de herziening een schilddak in plaats van een zadeldak. |
|
|
Bovenzicht van het dak zoals het uiteindelijk werd uitgevoerd. Ook dit plannetje maakte deel uit van de herziening. |
|
|
Actuele toestand van deze bunker: |
- Niet meer van toepassing gezien de bunker allicht reeds in de jaren '50 werd gesloopt voor verbredingswerken van de steenweg.
|
Draagt de bunker nog sporen van de meidagen 40: |
- De bunker droeg na de meidagen wel degelijk heel wat sporen van strijd. Er werd dan ook serieus was slag geleverd voor dit bunkertje.
- Op oude foto's zie je duidelijk vrij zware schade, vooral aan het schietgat voor het vast 47 mm kanon. Ook het camouflagedak geraakte toen beschadigd en werd nooit meer hersteld.
|
Anekdotes, leuke weetjes en verhalen direct koppelbaar aan dit bunkertje: |
- Doordat de bunker enkele meters uitstak uit de huizenrij is hij ook afgebroken bij verbredingswerken aan de steenweg. De sloping dateert allicht reeds uit de jaren '50. Het is allicht één van de eerste verdwenen bunkers op de linie.
|
Kostprijsschatting van het toenmalige bunkertje: |
- Het bunkertje zijn aandeel in het bouwproject A bedroeg origineel 74.550,32 Bef. Met inbegrip van wat gemeenschappelijke kosten zoals onder andere de niet individueel verdeelde beplantingen moet deze prijs allicht opgetrokken worden tot 74.557,82 Bef. Als men hier nog eens een aantal zaken gaat bijtellen die niet dienden ingecalculeerd te worden door de bouwfirma's maar rechtstreeks werden aangeschaft door de militaire overheid zoals bv chardomes, koepels, ventillatoren,... moet de totale kostprijs ongeveer op 76.707,82 Bef hebben gelegen.
- Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.
|
|
Algemene foto's uit de oude doos
Gezien de bunker reeds is verdwenen in de jaren '50, is er weinig actueel te tonen tenzij de combinatie van foto's van dezelfde locatie nu en de locatie toen om het interpreteren te vereenvoudigen. Vandaar in in dit geval het door elkaar tonen van oud en nieuw. |
De bunker stond op deze heden nog altijd kale en verwilderde plek tussen de twee huizen zichtbaar op deze foto. Blijft nog altijd de vraag of de huizen nog origineel zijn. Bijkomend blijft ook zeker de vraag hoe men die bunker ooit gesloopt heeft gekregen in dat geval zonder al te zware schade aan deze beide huizen.
|
|
|
Foto van de zware bunker S8 langs de Brusselsesteenweg, vrij kort genomen na de meidagen '40. De woning voor de bunker toont ook nog duidelijk sporen van de strijd om de bunker die er juist achter stond. (Foto: Replica) |
|
|
De bunker stond tussen het eerste en tweede huis heden gebouwd na het kruispuntje van Molenstraatje en Brusselsesteenweg. Op volgende foto herkent men letterlijk hetzelfde beeld. |
|
|
Deze derde foto duidt er toch op dat de bunker voor die tijd vrij indrukwekkend was daar er toch vrij veel foto's van opduiken uit mei 1940. Wel duidelijk is dat ook de huizen meteen naast de bunker ook in de klappen hebben gedeeld. Wel duidelijk op deze foto te zien, is dat het tweede zadeldak ook nooit is uitgevoerd maar vervangen door twee schuin aflopende gevels waarlangs het schilddak gewoon verder afliep tot op het lagere niveau. (Foto: Replica) |
|
|
Deze foto is origineel terug te vinden op de website van Cegesoma en toont het bunkertje zoals het langs de steenweg te zien was op 30 juli 1940. Wat ik op al deze oude foto's raar vind, is dat de luiken nog allen aanwezig zijn bovenaan maar onderaan voor het schietgat, volledig verdwenen zijn. De hier afgebeelde foto (origineel Cegesoma) is overgenomen uit het boekje "Bruggehoofd Gent" van Erik Janssen. |
|
|
Deze foto is allicht zeer kort na de gevechten genomen. Als je goed kijkt zie je namelijk de loop van het 47 mm kanon nog zitten achter het schietgat. (Foto: Replica) |
|
|
Ook deze voorlopig laatste foto van dit bunkertje is afkomstig uit het boekje "Bruggehoofd Gent" van Erik Janssen. De originele foto is uit de collectie van Peter Taghon. Op deze foto zijn de luiken bovenaan opnieuw gesloten. Ook blijkt de schade direct zichtbaar rond de bunker opgeruimd. Hij zal dan ook allicht al van iets na de meidagen zijn. |
|
|
|